اسکار «فروشنده» نه اتفاقی است نه سیاسی

پس از دریافت جایزه اسکار نظرات موافق و مخالف زیادی درباره این اتفاق مهم مطرح شد. خیلی‌ها این جایزه را سیاسی تلقی کردند و برخی دیگر اسکار را حق مسلم «فروشنده» فارغ از همه مسائل سیاسی می‌دانستند. علیرضا شجاع نوری تهیه کننده شناخته شده و مطرح سینمای ایران  در گفتگو با خبرآنلاین به سوالات ما درباره همه حواشی و حرف و حدیث‌های روزهای اخیر پاسخ داده که مشروح‌اش را در ادامه می‌خوانید.

آقای شجاع نوری پیش از اعلام نتایج اسکار و برنده شدن فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی به عنوان سینماگر چقدر پیش‌بینی برنده شدن این جایزه را می‌کردید؟

به نظرم این موضوع و حتی پیش بینی بردن جایزه به دو برهه زمانی تقسیم می‌شد، یکی بعد از آقای ترامپ و یکی نیز قبل از روی کار آمدن ایشان. قبل از آقای آمدن آقای ترامپ می‌دانستیم که «فروشنده» فیلم خوب و قابل اعتنایی است، اما نمی‌دانستیم که کدام فیلم‌ها و از چه کشوری پیشنهاد شدند. به همین دلیل شاید قبل از آقای ترامپ نمی‌شد پیش‌بینی برد این جایزه را کرد. اما بعد که ایشان روی کار آمدند با حرف‌هایی که زدند و در کنارش ما نیز متوجه شدیم چه فیلم‌های دیگری در این بخش نامزد هستند، شانس برنده شدن «فروشنده» در ذهنمان تقویت شد. البته تا اینجا بحث‌های سیاسی نقشی در این جایزه نداشت اما بعد از آن که اتفاق تحریم ورود و منع صدور ویزا برای برخی از کشورها از جمله ایران پیش آمد همانطور که خیلی‌ها نیز حدس می‌زدند توجه بیشتری به فیلم «فروشنده» جلب شد. اما همه این صحبت‌ها منکر کیفیت فیلم «فروشنده» نمی‌شود این شرایطی که پیش آمده هیچ کدام به بحث کیفی این فیلم ربطی ندارد. من خودم فکر می‌کردم یا «فروشنده» جایزه را می‌گیرد یا اگر هم نگیرد آن نمایندگانی که برای دریافت جایزه‌اش معرفی کرده می‌روند و جایزه فیلم برنده را می‌دهند. که حالا خوشبختانه خود فیلم «فروشنده» برنده شد و اسکار را گرفت.

این جایزه دومین اسکار برای سینمای ایران است و طبیعتا از اهمیت خیلی زیادی برخوردار است و در بیشتر دیده شدن سینمای ایران نیز سهم دارد، ارزیابی شما از این اتفاق سینمایی جهانی چیست؟

همانطور که شما هم گفتید این جایزه شانس بیشتر دیده شدن سینمای ایران را در آمریکا، اروپا و جهان چندین برابر می‌کند. در کنار این موضوع این اسکار مسئولیت فیلمسازهای ما را نیز بیشتر می‌کند، الان دیگر فیلمسازان ما بیشتر زیر ذره بین هستند، در واقع در حال حاضر موضوع از مرحله توجه گذشته و بیشتر به بطن کارهایشان دقت می‌شود. توقع‌ها از سینمای ایران بالا رفته و  فیلمسازان مان هم دیگر باید به خودشان سختگیری‌های لازم را بکنند و فکر کنند الان در سینمایی وارد شدند و فیلمساز سینمایی هستند که پرستیژ و جایگاه بالایی در سینمای جهان دارد.

بعد از اتفاق‌های سیاسی در ایالات متحده آمریکا و فرمان ترامپ مبنی بر منع صدور ویزا برای هفت کشور مسلمان و به دنبالش تحریم مراسم اسکار خیلی‌ها این جایزه را سیاسی دانستند یا لااقل سایه سیاست را بر سرش بی تاثیر ندانستند. نظر شما درباره این قضیه چیست؟

تعداد اعضای آکادمی اسکار آنقدر زیاد است که نمی‌شود با همه‌شان صحبت کرد و ذهنشان را به سمت و سوی فیلم دیگری برگرداند. ممکن است که خودشان به دلیل اتفاقات اخیری که افتاد یک مقدار موضع داشته باشند و بخواهند طرف بگیرند. اما به غیر از این موضوع جایگاه و موقعیت حرفه‌ای‌شان را زیر سوال نخواهند برد. یعنی اگر فیلمی به صورت واضح حق‌اش بیشتر باشد از آن نمی‌گذرند. اگر هم قرار بود واقعا سیاسی کاری کنند و فیلم اصغر فرهادی حق‌اش نبود این جایزه را بگیرد می‌توانستند جایزه را به آن کسی که حق‌اش است بدهند و بعد از نماینده‌های اصغر فرهادی بخواهند که جایزه را به فیلم برنده را اهدا کنند، تا آنها نیز از این فرصت استفاه کنند و پیام اصغر فرهادی را هم بخوانند. در این صورت هم وجهه سیاسی ماجرا درباره «فروشنده» حفظ می‌شد و هم به فیلمی که می‌خواستند جایزه داده بودند. ولی حتما فیلم «فروشنده» برایشان از اهمیت کیفی بیشتری برخوردار بوده که نام این فیلم را به عنوان اثر برتر اعلام کردند. این انتخاب هم اتفاقی نبوده «فروشنده» را هم مردم در ایران دوست دارند، هم در جشنواره‌های مختاف در سراسر جهان از آن استقبال شده و هم در جشنوره جهانی فیلم کن به این فیلم توجه ویژه‌ای شد است و توانسته جایزه این فستیوال را نیز برنده شود. بنابراین نمی‌توان همه این موفقیت‌ها را اتفاقی دانست. ضمن اینکه همه این اتفاق‌ها نیز نمی‌تواند سیاسی باشد البته همانطور که گفتم هیچ چیز بی‌تاثیر از سیاست نیست.

به نظرتان اهدای نخل طلای کن به «فروشنده» چقدر در موفقیت این فیلم در اسکار تاثیر داشت؟

به طور مستقیم برای برنده شدن فکر نمی‌کنم شانس‌اش را بیشتر کرد ولی برای مورد توجه واقع شدن شانس‌اش را افزایش داد.

اصغر فرهادی ۵ سال پیش برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» اسکار گرفت و حالا برای «فروشنده». اما خیلی‌ها اثر جدید او را به اندازه «جدایی…» یا حتی دیگر فیلم‌هایش دوست ندارند…ارزیابی شما از این دو فیلم چیست؟

واقعیت‌اش این است که شاید فیلم «فروشنده» به این خاطر که چندمین فیلم آقای فرهادی بعد از مشهور شدن و اسکار گرفتن است ما با توقع بالا به آن نگاه می‌کنیم. مثلا شاید در مقایسه با «درباره الی» یا «جدایی نادر از سیمین» یک مقدار امتیاز کمتری به آن بدهیم. اما شاید اگر آقای فرهادی فیلم «فروشنده» را قبل از اینها ساخته بودند یک نگاه دیگر به آن داشتیم. به همین خاطر من الان نمی‌توانم بگویم اسکاری که فیلم «جدایی نادر از سیمین» گرفت ارزش‌اش یک مقدار بیشتر از اسکاری است که به فیلم «فروشنده» تعلق گرفت. اصلا مقایسه این دو با هم نیز به کار درستی نیست.

البته منظور من ارزش و مقایسه جایزه اسکار نیست…

اساسا ما آدم‌های متفاوتی هستیم، شخص من که الان دارم با شما درباره این موضوع صحبت می‌کنم با کسی که چند سال پیش «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» را دیدم خیلی فرق می‌کنم. همینطور مردم، اجتماع و جهان نیز از این تفاوت مستثنی نیستند و همه با هم فرق کردند. به همین دلیل من فکر می‌کنم هر فیلمی در زمان خودش ساختاری دارد و یک اتفاقی نیز برایش می‌افتد و البته تاثیرگذاری خودش هم در همان زمان اتفاق می‌افتد. اما آنچه که الان به نظر من مهم است این است که مسئولیت دومین اسکار خیلی بیشتر از اولین اسکار است، آقای فرهادی الان دومین جایزه اسکارش را گرفته و کارهای بعدی‌اش به مراتب سخت‌تر از قبل خواهد شد. یعنی حالا دیگر همه می‌خواهند ببینند این کارگردانی که جزو ۴-۵ نفری ست که دوبار موفق به دریافت جایزه اسکار شده. حالا دیگر همه مردم می‌خواهند بدانند فیلم جدیدش چیست، همه مردم دنیا دوست دارند او در کار بعدی‌اش سراغ چه موضوعی می‌رود و همه اینها مسئولیت آقای فرهادی را بیشتر می‌کند.

از ابتدای انتخاب نماینده‌های آقای فرهادی برای دریافت اسکار و خواندن پیام ایشان حرف و حدیث های زیادی شنیده شد. نظر شما درباره انتخاب انوشه انصاری و فیروز نادری چه بود؟

تا قبل از اجرای برنامه به نظر من انتخاب آقای فرهادی فوق‌العاده بود. الان هم معتقدم از نظر انتخاب این افراد فکر بسیار درستی کردند و درایت زیادی در این انتخاب بود. آنچه که آقای فرهادی انتخاب کرند کاملا درست بود.

بعد از اجرای برنامه نظرتان عوض شد؟

در زمینه انتخاب خیر، اماواقعیت این است که خانم انصاری ایشان کمتر از توقع من ظاهر شدند.

دومین اسکار اصغر فرهادی به نظرتان چه تاثیری در سینمای ایران دارد؟

بستگی به فرهنگ خودمان دارد، اگر بتوانیم تمرین کنیم و تنگ نظری و حسادت را کنار بگذاریم، تمرین کنیم در شادی دیگران شریک شویم و از خدا نخواهیم که بز همسایه‌مان بمیرد، اسکار می‌تواند برای ما میمون و مبارک باشد. من بسیار از این اتفاق خوشحالم و امیدوارم جایزه اسکار اصغر فرهادی برای سینمای ایران مبارک باشد.