در مورد پل سفید اهواز چه میدانید؟ حقایق جالب + تصاویر قدیمی و کمیاب از پل سفید

در مورد پل سفید اهواز چه میدانید؟ حقایق جالب + تصاویر قدیمی و کمیاب از پل سفید

پل سفید اهواز یا پل معلق یا پل هلالی نماد شهر اهواز یکی از قدیمی ترین پل های مدرن ایران محسوب می‌شود که بر روی رود کارون ساخته شد تا عبور و مرور بین دو بخش شهر را آسان کند. این پل توسط یک شرکت سویسی در سال ۱۳۱۵ ساخته شد و هزینه احداث آن کمی بیش از ۵ میلیون ریال بوده است.

مشخصات پل سفید اهواز:
– طول این پل زیبا حدود ۵۰۱ متر
– عرض آن ۹٫۸ متر
– سه دهانه میانی ۴۹ متر
– دو دهانه ۱۳۰، ۱۳۶ متر
– دو قوص بتنی ۱۲ و ۲۰ متر
– ضخامت ۸ ستون ۵۶٫۲ متر
– ارتفاع از سطح آب ۱۳ متر

***ساختار پل سفید اهواز***

آنچه که در نگاه اول توجه هر کسی را به خود جلب می کند رنگ سفید (نقره‌ای ) پل است که آن را به عروس شهر شبیه می کند. این پل تماما فلزی است و ۵۰۱.۲ متر طول و ۹٫۸ متر عرض دارد. دو پیاده رو در این پل تعبیه شده و در وسط آن نیز مسیر اتومبیل ها قرار گرفته است.

دو دهانه (قوس) بزرگ پل ۱۳۶ و ۱۳۰ متر طول دارند و سه دهانه میانی ۴۹ متری و دو دهانه کناری به طول های ۱۲ و ۲۰ متر نیز در کنار آنها قرار گرفته اند. پل سفید را بر روی پایه بتنی ساخته اند و تمامی قطعات پل با استفاده از پیچ و مهره به هم وصل شده‌اند.

.
***شروع ساخت پل سفید***

در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۱۲ از طرف ریاست اداره بهره‌برداری راه‌آهن ناحیه جنوب اهواز (اریک کسوندسن) و معاونت فنی و مهندسی سیف‌الله‌خان مشاور پروژه ساختمان، یک پل جدید بر روی رود کارون جهت عبور و مرور اهالی شهر اهواز در یازده صفحه به وزارت کل طرق و شوارع داده و سه محل برای احداث پل پیشنهاد گردید. تا این زمان تنها پل معلق بر روی رودخانه کارون پل فلزی راه‌آهن (پل سیاه) بود که برای اتصال راه‌آهن سراسری به بندر شاپور در سال ۱۳۰۸ احداث شده‌است.

در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۱۳ قراردادی در ۱۲ ماده بین میرزا علی‌خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران و اسکار لیندال نماینده شرکت سوئدی سونسکا انترپرناد اکتی بولاگت ( SENTAB ) منعقد و طبق قرارداد مسئولیت ساختمان پل کارون اهواز و امتحان زمین و تهیه نقشه‌های اصلی به شرکت مذکور که به اختصار (سنتاب) نامیده می‌شد واگذار گردید.

.
کل هزینه عملیات مربوط به پل کارون که بایستی به موجب قرارداد پرداخت می‌شد، مجموعاً پنج‌میلیون و هفتصد و هشت هزار ریال ۵.۷۰۸.۰۰۰ ریال برآورد گردید؛ که پرداخت آن طی ۱۲ فقره چک به عهده بانک ملی ایران واگذار گردید.
فولاد مورد نیاز و سایر مصالح و لوازم ساختمان پل از طرف شرکت سنتاب پس از تأیید رسمی سفارت ایران در استکهلم به کشور سوئد داده شد.

بر اساس ماده ۳ این قرارداد انجام کار بعد از تصویب نقشه‌های تفصیلی و امضاء قرارداد بیست ماه تعیین گردید و طبق شش ماه شرکت سنتاب موظف بود یکنفر نماینده با اختیارات تام برای مذاکرات و تصمیمات مربوط به امور ساختمان در محل کار تعیین نمایند و در همین بند از قرارداد اداره راه‌آهن جنوب نیز نماینده وزارت طرق و شوارع به منظور نظارت در اجرای عملیات ساختمانی، طبق نقشه‌های مصوب معرفی گردید.

یک ماه بعد از تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۱۳ مستر گونتربرگ از طرف شرکت سنتاب به سمت ریاست ساختمان پل اهواز منصوب و بعنوان نماینده شرکت مذکور به اهواز اعزام شد. مهندس سیف‌الله‌خان مشاور از طرف وزارت طرق و شوارع به نمایندگی انتخاب شد.

.
در اوایل مهرماه ۱۳۱۳ موقعیت خط وسط پل بر روی رود کارون تعیین و در دوم شهریور همان ماه به منظور استحکام زمین برای شالوده ریزی پایه‌های پل از شرکت نفت درخواست وسایل حفاری شده که در اواخر همین ماه یعنی در ۲۸ مهرماه ۱۳۱۴ اولین پی‌کنی آن آماده گردید و تا ۲۰ بهمن‌ماه همان سال پنج پایه از هفت پایه اصلی پل بر اساس طرح (ک. لوبرک استاد فرهنگستان استکهلم) پِی‌کنی و بتن‌ریزی شد.

در ماه‌های اردیبهشت و تیر ماه سال ۱۳۱۴ دوپایه باقیمانده آن تکمیل شد. قطعات فلزی پل که در کارخانه «موتلا ورکاستاد» سوئد ساخته سپس به هم متصل و توسط «دوبه» راه‌آهن بوسیله جرثقیل کشتی فلورستان متعلق به کمپانی استریل در روز ۱۸ مرداد ۱۳۱۴ اولین قطعه آهن پل فلزی اهواز بالا کشیده شد.

.
در ۱۲ مرداد ۱۳۱۵ بتن‌ریزی سرتاسری پل به پایان رسید و در ۱۵ مرداد آسفالت سطح اتومبیل روی پل آغاز شد و در ۲۴ مرداد همان سال ضمن شروع سیم کشی برق جهت روشنایی پل از سوی شرکت سنتاب اعلام شد که پل اهواز ۱۴ روز دیگر برای تحویل حاضر می‌شود.

***اولین آزمایش پل***

اولین آزمایش پل ۴/۵ ساعت به درازا کشید و سرانجام روز ۳۰ شهریورماه ۱۳۱۵ با بیش از هفت ماه تأخیر با ضمانت ۲۴ماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه‌آهن جنوب تحویل داده شد.
.

.
سپس در “تاریخ پانزده آبانماه ۱۳۱۵ افتتاح” و با رعایت اینکه:

در موقع عبور، بیش از یک ماشین روی پل در حرکت نباشد. چند درشکه پشت سرهم روی پل در حرکت نباشد.

سرعت حداکثر اتومبیل روی پل ۵ کیلومتر در ساعت باشد.

و سرانجام در ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۱۵ ارتباط عبور و مرور اهالی از شهر قدیم اهواز به شهر جدید آغاز شد.

در بین بزرگترین پل های معلق خاورمیانه، پل سفید در رده هشتم قرار دارد.

***کاربرد پل سفید و اهمیت آن در اهواز:***

خوزتاب؛ اهواز دو بخش شرقی و غربی دارد؛ مرکز شهر، بافت قدیمی و بیشتر کارخانه‌ها و اداره‌ های وابسته به نفت و فولاد در بخش شرقی واقع شده اند و بخش غربی بیشتر شامل مناطق مسکونی می شود. پل معلق عامل اتصال این دو بخش به یکدیگر است و امتداد خیابان طالقانی و میدان شهدا در شرق شهر را به امانیه، فلکه فرمانداری و بیمارستان رازی در غرب رودخانه کارون متصل می کند.

در گذشته عبور و مرور درشکه و وسایل نقلیه سبک، انسان و احشام و … از طریق این پل انجام می شد و امروزه عبور عابران و وسایل نقلیه به صورت یک طرفه بر روی آن صورت می گیرد.
.

.
.

***حقایق جالب در مورد پل سفید اهواز***
پل سفید به دلیل رنگش به این نام پل خوانده می شود؛ اما به واسطه وجود قوس ها آن را با عنوان پل هلالی نیز می شناسند و به سبب معلق بودنش به آن پل معلق نیز می گویند.

در گذشته بالا رفتن از هلال های پل یکی از تفریحات مردم به شمار می رفت.

پل هلالی یا سفید، قدیمی ترین پل هلالی فلزی خاورمیانه به شمار می رود.

در فهرست بزرگترین پل های معلق خاورمیانه، پل سفید در رده هشتم قرار دارد.

خوزتاب؛ در میان شهرهای خاورمیانه، اهواز با ۱۰ پل بیشترین پل های منطقه را دارد. در این فهرست اصفهان با هشت پل، قاهره با هفت پل، بغداد با پنج پل، استانبول با چهار پل، امان پایتخت اردن با دو پل، آنکارا با پنج پل، بیروت با دو پل و صنعا با چهار پل در رده های بعدی قرار گرفته اند. اهواز به دلیل تعدد پل ها به شهر پل ها نیز معروف است.

پل‌سفید اهواز در تاریخ ۱۳۷۸/۰۸/۲۶ با شمارهٔ ثبت ۲۴۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است

در حالی که سازندگان پل عمر مفید پل سفید را ۵۰سال ( از ۱۳۱۵ تا ۱۳۶۵ ) پیش بینی کرده بودند، اما این سازه خاطره انگیز پس از ۸۳سال کماکان در حال استفاده می باشد.

***بازسازی پل سفید اهواز:***
از آنجا که عمر مفید پل ۵۰ سال بود، سال ۱۳۸۹ عملیات مرمت پل معلق در دستور کار قرار گرفت. جوش‌کاری اتصالات و قطعه‌های فرسوده، بتن‌ریزی، کف‌سازی، سند بلاست، ساخت نرده و رنگ‌آمیزی پل از برنامه‌های سازمان زیباسازی شهرداری اهواز بود.