دنیای بهتر برای دانش آموزان با توسعه ی فرهنگ و هنر

دنیای بهتر برای دانش آموزان با توسعه ی فرهنگ و هنر (بخش اول)

🔰(فرهنگ و هنر را تبدیل به محملی برای برقراری گفتگو و تقویت دوستی و احترام بین دانش آموزان کشورهای مسلمان کنیم.)

✍️ سعید خادمی

فرهنگ و هنر از دیرباز به عنوان زبان مشترکی برای ایجاد صلح، دوستی، محبت و همدلی، نقش بسیار مهمی در تقویت روابط انسانی و کاهش تنش‌ها داشته است.  فرهنگ و هنر بسان زبانی جهانی بی‌نیاز از ترجمه، احساسات و ایده‌ها را بدون وابستگی به کلمات منتقل می  کنند. هنرهای تجسمی، نمایشی، آوایی و ادبیات می‌توانند پیام‌های عمیق انسانی را به سادگی و وضوح منتقل کرده و از طرفی به تمامی اقوام و فرهنگ‌ها تعلق دارد و می‌توانند به راحتی مرزهای جغرافیایی و زبانی را درنوردند.

یکی از ثمرات فعالیت‌های فرهنگی هنری ، تقویت همدلیست.

  هنر می‌تواند ما را مسافر دنیای دیگران کند و به ما این امکان را بدهد تا تجربیات و چالش‌های آن‌ها را درک کنیم ، که این درک قطعا می‌تواند منجر به همدلی و هم‌دردی شود و ناگفته پیداست که آثار هنری می‌توانند مشکلات اجتماعی و انسانی را به طرز اثرگذاری به تصویر بکشند و توجه جامعه را به آن‌ها جلب کنند.

از جمله مزیت‌های فعالیت‌های فرهنگی هنری ، فراهم کردن فضایی برای گفت‌وگو و تبادل نظر است که  این فضا می‌تواند به ایجاد تفاهم و کاهش سوءتفاهم‌ها کمک کند و از سویی دیگر ما را به تفکر درباره مسائل مختلف وادار کرده و یادآوری کند که نظرات متفاوت وجود دارند و باید به سایر نظرات احترام گذاشت.

جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها و به طور کلی رخدادهای فرهنگی هنری می‌توانند تجربه‌های مشترکی را برای افراد از فرهنگ‌های مختلف فراهم کنند و حس تعلق به یک جامعه بزرگ‌تر را تقویت کنند.

هنر می‌تواند تنوع فرهنگی را جشن بگیرد و به ما یادآوری کند که این تنوع منبع غنای بشری است و  می تواند به تقویت هویت مشترک بیانجامد.

بسیاری از آثار هنری دارای پیام‌های صلح‌آمیز هستند که می‌توانند الهام‌بخش افراد برای ایجاد تغییرات مثبت در جامعه باشند.

به عنوان مثال یکی از حرکت‌های اثرگذاری که باعث شده تنش بین جوانان هندی و پاکستانی کاهش بیابد، تشکیل بنیاد هنرهای مرغ دریایی است که از طریق برنامه هنری <<آثار صلح>> به کاهش تعصبات منفی و دشمنی بی سرانجام بین جوانان دو کشور ، کمک کرده است. جوانان دو کشور از طریق تئاتر، فیلم، عکاسی و … دیدگاه‌های خود را برای پایان جنگ و دریافتن اینکه صلح می تواند یک واقعیت باشد، ارائه می کنند.(Celia ChambellanD,2018 )

هنر می‌تواند به عنوان ابزاری برای مقابله با خشونت و افراط‌گرایی عمل کند و پیام‌های محبت و دوستی را ترویج دهد.

هنر می‌تواند به ایجاد دوستی‌ها و روابط انسانی عمیق کمک کند. افرادی که در فعالیت‌های فرهنگی مشترک شرکت می‌کنند، معمولاً روابط مثبت‌تری برقرار می‌کنند و از سویی فعالیت‌های فرهنگی هنری مشترک می‌توانند حس همبستگی و همکاری را بین افراد تقویت کنند.

فرهنگ و هنر علاوه بر ابزارهایی برای ابراز احساسات و ایده‌ها، به عنوان زبان مشترکی برای ایجاد صلح، دوستی، محبت و مودت شناخته می‌شوند. با تکیه بر این زبان جهانی، می‌توانیم دنیایی بهتر بسازیم که در آن تفاهم، احترام متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز حاکم باشد.

دنیای بهتر برای دانش آموزان با توسعه ی فرهنگ و هنر (بخش دوم)

🔰(فرهنگ و هنر را تبدیل به محملی برای برقراری گفتگو و تقویت دوستی و احترام بین دانش آموزان کشورهای مسلمان کنیم.)

✍️ سعید خادمی

بیش از ۱۴۰۰ سال از بروز و ظهور اسلام می گذرد و فرهنگ زندگی مسلمانان اثرات فراوانی را در شهرها و روستاها کشورهای مسلمان برجای گذاشته است که نشان از نوعی <<سبک زندگی>> است که در آن فرهنگ دینی و بومی به منصه ظهور رسیده است. در دهه های اخیرگسترش و تقلید و تکرار الگوهای غربی باعث شد این هویت وفرهنگ در بسیاری از زمینه ها از جمله روشهای زیست  و بسیاری از سنن وآداب اجتماعی به ضعف گراییده و الگوهایی غیر بومی تحت عنوان توسعه و پیشرفت وارد جامعه شده که گاه اهداف آن با اصول و ارزش های اسلامی  و ملی جامعه همخوانی نداشته است.

فرهنگ و هنر نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری هویت ملی و اسلامی دارند. این دو عنصر، نه تنها به عنوان ابزارهای ابراز وجود و تمایز فرهنگی عمل می‌کنند، بلکه به عنوان عوامل پیونددهنده افراد جامعه نیز به شمار می‌روند.

در بعد هویت ملی، فرهنگ و هنر به حفظ و انتقال تاریخ و سنت‌های ملی کمک می‌کنند. این عناصر باعث می‌شوند که نسل‌های جدید با گذشته ی خود آشنا شوند و از آن الهام بگیرند. به عنوان مثال ادبیات  از طریق شعر، داستان و نثر، احساس تعلق به یک سرزمین و فرهنگ را تقویت می‌کند.

در بعد هویت اسلامی، فرهنگ و هنر اسلامی که بر پایه اصول اخلاقی و معنوی بنا شده است.  نه تنها زیبایی را ترویج می‌کند، بلکه ارزش‌های انسانی و الهی را نیز به تصویر می‌کشد.

به عنوان نمونه معماری اسلامی با ویژگی‌هایی چون گنبدها، مناره‌ها و تزئینات خاص، نمایانگر هویت اسلامی در فضاهای عمومی و مذهبی است.

هنر می‌تواند به عنوان یک زبان مشترک عمل کند که افراد با پیشینه‌های مختلف را گرد هم می‌آورد. این انسجام اجتماعی به تقویت هویت ملی و اسلامی کمک می‌کند.

مراسم فرهنگی و هنری مانند جشن‌ها و جشنواره ها و فستیوال‌ها، فرصتی برای ابراز هویت ملی و اسلامی فراهم می‌آورند. نتیجه تقویت هویت ملی و مذهبی بدون تردید، انسجام اجتماعی خواهد بود.

از دیگر مزیت‌های فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی هنری این است که به افراد این امکان را می‌دهد که خلاقیت خود را ابراز کنند و از این طریق هویت خود را شکل دهند. این خلاقیت می‌تواند به نوآوری‌های فرهنگی و اجتماعی منجر شود.

و نهایتا اینکه فرهنگ و هنر می‌توانند پل‌های ارتباطی میان ملت‌ها ایجاد کنند. این دیالوگ فرهنگی باعث معرفی هویت ملی و اسلامی به سایر فرهنگ‌ها و درک متقابل می‌شود.

خلاصه اینکه، فرهنگ و هنر نه تنها به غنای هویت ملی و اسلامی کمک می‌کنند، بلکه باعث تقویت پیوندهای اجتماعی، انتقال ارزش‌ها و ایجاد فضایی برای خلاقیت و نوآوری می‌شوند. حفظ و ترویج این عناصر در دنیای امروز که جهانی‌شدن در حال گسترش است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

دنیای بهتر برای دانش آموزان با توسعه ی فرهنگ و هنر (بخش سوم)

🔰(فرهنگ و هنر را تبدیل به محملی برای برقراری گفتگو و تقویت دوستی و احترام بین دانش آموزان کشورهای مسلمان کنیم.)

✍️ سعید خادمی

تقویت هویت اسلامی و ملی از طریق هنر و قطعا تأثیرات عمیق و مثبتی بر جامعه خواهد داشت.

یکی از مزیت‌های آن ترویج ارزش‌ها و اصول اسلامی است. هنرهای تجسمی، خطاطی، خوشنویسی و معماری اسلامی و…… به ترویج ارزش‌های اخلاقی و معنوی کمک می‌کنند. این هنرها می‌توانند مفاهیم عمیق اسلامی را به تصویر بکشند و درک بهتری از دین را به جامعه ارائه دهند. همچنین شعر و نثر اسلامی هنرهای آوایی و تجسمی و…. نیز با تأکید بر آموزه‌های دینی، می‌تواند حس تعلق به هویت اسلامی را تقویت کند.

برگزاری مراسم‌های فرهنگی، مذهبی و جشن‌ها که ریشه در تاریخ و فرهنگ ملی و اسلامی دارند، می‌تواند باعث تقویت هویت ملی و مذهبی شود. این مراسم‌ها احساس تعلق به یک فرهنگ دینی را در افراد ایجاد می‌کنند.

رخدادهای فرهنگی هنری گروهی  می‌تواند افراد با پیشینه‌های مختلف و از نقاط گوناگون را گرد هم آورد و حس همبستگی اجتماعی را تقویت کند البته به تبادل فرهنگی و اجتماعی کمک کند.

جشنواره های فرهنگ هنری با استفاده از تکنیک‌ها و مضامین جدید می‌توانند هویت اسلامی و ملی را به شیوه‌ای نوین معرفی کنند و این خلاقیت ها می‌تواند موجب جذب نسل جوان‌تر شود. ترکیب عناصر فرهنگی مختلف نیز می‌تواند منجر به خلق آثار جدیدی شود که هویت ملی و اسلامی را به شیوه‌ای تازه معرفی می‌کند.

قبلا هم گفته شد که هنر و فرهنگ می‌توانند به عنوان ابزاری برای معرفی هویت ملی و اسلامی به سایر ملت‌ها عمل کنند. این دیالوگ فرهنگی می‌تواند منجر به درک متقابل و کاهش تعصبات شود و البته شرکت در نمایشگاه‌ها، فستیوال‌ها و رویدادهای بین‌المللی می‌تواند فرصتی برای معرفی فرهنگ و هنر اسلامی فراهم آورد.

جشنواره های دانش آموزی  می‌تواند نسل جدید را با ارزش‌ها، تاریخ و سنت‌های اسلامی آشنا کند و  برگزاری کارگاه‌های هنری که بر روی تکنیک‌ها و مضامین اسلامی تمرکز دارند، می‌تواند به تقویت هویا ملی و اسلامی کمک کند.

تقویت هویت اسلامی و ملی از طریق هنر و فرهنگ نه تنها به حفظ تاریخ و سنت‌ها کمک می‌کند، بلکه به ایجاد یک جامعه متعهد، خلاق و همبسته منجر می‌شود. این فرآیند نیازمند همکاری همه‌جانبه نهادهای دولتی، هنرمندان و جامعه است تا بتوان از ظرفیت‌های بالقوه فرهنگ و هنر بهره‌برداری کرد.

دنیای بهتر برای دانش آموزان با توسعه ی فرهنگ و هنر (بخش چهارم و نهایی )

🔰(فرهنگ و هنر را تبدیل به محملی برای برقراری گفتگو و تقویت دوستی و احترام بین دانش آموزان کشورهای مسلمان کنیم.)

✍️سعید خادمی

بعد از مزیت‌هایی که در  سه یادداشت اولم برای توسعه ی فعالیتهای فرهنگی هنری اسلامی در بین دانش آموزان کشورمان برشمردم، پیشنهاد مشخص در  یادداشت چهارم، طراحی و برگزاری رویدادهای بین المللی فرهنگی هنری، برای دانش آموزان جهان اسلام است، مشابه تجربه موفقی که در زمینه مسابقات قرآن داریم. بدون تردید بر طراحی و اجرای رویداد فرهنگی هنری دانش آموزان کشورهای اسلامی می توان مزایای زیر را متصور بود:

۱. تقویت همبستگی اسلامی از طریق ایجاد ارتباطات بین‌المللی و دوستی میان دانش‌آموزان کشورهای مختلف.

۲. توسعه مهارت‌های فردی با فراهم کردن فرصت برای یادگیری مهارت‌های جدید و بهبود استعدادها.

۳. آشنایی با تنوع فرهنگی در پی معرفی فرهنگ‌ها و هنرهای مختلف اسلامی به یکدیگر.

۴. تقویت روحیه همکاری از طریق کار گروهی و مشارکت در پروژه‌های فرهنگی هنری.

۵. الهام‌بخشی و انگیزه‌های با ایجاد انگیزه برای خلق آثار هنری جدید.

۶. تقویت هویت اسلامی

و…..

در سند تحول بنیادین، به عنوان قطب نما و نقشه ی راه دستگاه تعلیم تربیت نیز می توان مواردی را یافت که بر اهمیت طراحی جشنواره ای فرهنگی هنری با حضور و مشارکت دانش آموزان کشورهای جهان اسلام، تاکید دارد.

به عنوان مثال در فصل ششم راهبردهای کلان سند در گزاره شماره ١٤ قید شده است:(( توسعه ظرفیتها و توانمندیهای آموزشی و پرورشی برای حضور فعال و سازنده در صحنه های بین المللی و منطقه ای در راستای تحقق اهداف و مأموریتهای مندرج در قانون اساسی و سند چشم انداز و سیاستهای کلی مقام معظم رهبری و برنامه های «پنج ساله)) (بیانیه ارزش ها، ص ۲۸).

در فصل طولانی هفتم با عنوان هدفهای عملیاتی و راهکارها، قسمت اول پرورش تربیت یافتگان بند سوم و هفتم به ترتیب آمده است:(( با روحیه مسئولیت پذیری و تعالی خواهی و برخوردار از مهارتهای ارتباطی در حیات خانوادگی و اجتماعی در سطوح محلی تا جهانی)) (همان، ص. (۳۰) ، ((برای حفظ و تعالی میراث فرهنگی، تمدنی و هنری در سطح ملی و جهانی براساس نظام معیار اسلامی)) (همان ص. ۳۱.)

البته قطعا در این مسیر چالش ها و موانع فراوانی نیز پیش رو خواهد بود که از آن جمله هزینه ها، تفاوت ها حساسیت های فرهنگی، زبان و…. را می توان نام برد،

اما راههای فائق آمدن بر این چالش ها نیز پر شمارند.

به عنوان مثال در کشور خودمان، بهره بردن از ظرفیت‌های مالی سایر نهادهای فرهنگی داخل و خارج از آموزش و پرورش ( که بعضا بودجه های کلانی نیز دارند) ، طراحی ساز و کارهای اقتصادی از جمله معرفی و فروش آثار و جذب حامیان و استفاده از فناوری های نوین برای کاستن از بار هزینه ها و…. البته برگزاری نشست های هم اندیشی با سایر کشورها طراحی محورهای جشنواره بر اساس نقاط  اشتراک و بی حاشیه!

ما شاهد تجارب موفقی از برگزاری جشنواره های بین المللی برای کودکان و نوجوانان هستیم که از آن جمله می توان به  جشنواره بین‌المللی نقاشی کودکان یا مسابقه بین المللی نقاشی کودکان و نوجوانان اصفهان یا جشنواره بین‌الملی‌ تئاتر‌ کودک‌ و‌ نوجوان اشاره کرد که قطعا تمرکز بر روی دانش آموزان کشورهای مسلمان با توجه به اقتضائات این جامعه ی بزرگ و با استفاده از تجارب موفق، می تواند نتایج مثبت قابل توجهی را در زمینه تقویت هویت اسلامی ایجاد همبستگی بین دانش آموزان مسلمان، رقم بزند.

چنین بادا!