بعد از صعود چه چیزی در انتظار تیم‌ملی است؟

تیم‌ملی امشب شانس این را دارد که برای دومین بار متوالی به جام‌جهانی صعود کند.

اگر امشب اتفاق غیرمنتظره‌ای نیفتد، تیم ملی برای سومین بار در چهار دوره اخیر به جام جهانی می‌رسد. حتی از دست دادن امتیاز مقابل ازبکستان هم فقط صعود را به تاخیر می‌اندازد و تیم ملی به احتمال زیاد یکی از مسافران جام جهانی خواهد بود.

دو حضور اخیر تیم ملی در جام جهانی به سه بازی در مرحله مقدماتی ختم شد، ولی نتایج خوب تیم کی‌روش در مسیر صعود این بار انتظارات را بالاتر برده. خوش‌بینی به شکستن طلسم مرحله گروهی و رسیدن به مرحله حذفی لابه‌لای حرف‌های کارشناسان و بازیکنان تیم ملی شنیده می‌شود. آنها امیدوارند تیمی که بدون گل خورده در هفت بازی مقدماتی رکوددار است و می‌تواند بعد از برزیل دومین تیم صعودکننده باشد، در روسیه هم بتواند از گروهش صعود کند و یکی از ۱۶ تیم برتر جهان نام بگیرد.

برای بررسی این احتمال باید تغییرات تیم ملی بعد از جام جهانی ۲۰۱۴ را بررسی کرد. آن روزها منتقدان کی‌روش معتقد بودند که او جوانگرایی را قربانی نتیجه کرده و تیمی مسن را به برزیل برده. مربی پرتغالی در برگشت از جام جهانی سیاستش را تغییر داد و نسل جدیدی را وارد تیم ملی کرد. این تغییر نسل بازی به بازی دنبال می‌شود و کی‌روش حتی از شروع مرحله مقدماتی تا بازی آخر مقابل چین هم به این تغییرات ادامه داده. از یازده بازیکنی که در بازی آخر مقابل چین به میدان رفتند فقط چهار نفر در برزیل حاضر بودند و بقیه در سه سال گذشته به تیم ملی اضافه شده‌اند.

ایراد دیگر تیم کی‌روش در جام جهانی نیمکت ضعیفش بود و او ۱۴-۱۵ بازیکن همتراز داشت. این ضعف در دقایق آخر بازی با آرژانتین و بازی با بوسنی خودش را نشان داد و با خستگی بازیکنان اصلی تیم ملی نتوانست به نتیجه دلخواهش برسد. او در اردوهای اخیر تلاش کرده این ضعف را هم برطرف کند و تقریبا برای هر پست حداقل دو بازیکن همسطح دارد. این تنوع انتخاب در خط حمله قابل توجه است که با آزمون، قوچان‌نژاد و انصاری‌فرد سه گلزن آماده وجود دارد.

کی‌روش به لطف تجارب جام جهانی تیم جدیدی ساخته که بخشی از مشکلات تیم قبلی را ندارد. تیم ملی ورژن ۲۰۱۷ از جهاتی کاملتر از ورژن ۲۰۱۴ است، با این حال شاید این تغییرات هم برای صعود از گروه کافی نباشد. تلاش کی‌روش برای تحول تیمش ستودنی است، ولی کمبودهایی وجود دارد که رفع آنها از محدوه اختیارات سرمربی خارج است.

فوتبال ایران در ارتباطات بین‌المللی ضعیف است و نتیجه‌اش در تورنمنت‌هایی مثل جام جهانی کاملا احساس می‌شود. تیم ملی راه مقابله با قدرت‌های آسیایی مثل کره جنوبی و ژاپن را به خوبی یاد گرفته، ولی بازیکنان به ندرت فرصت داشته‌اند با بهترین‌های دنیا تنه به تنه شوند. اگر از دو بازی دوستانه با شیلی و سوئد بگذریم، این تیم در فرآیند آماده‌سازی‌اش با هیچ تیم تراز اولی روبرو نشده. بی دلیل نیست که کی‌روش توجه ویژه‌ای به بازیکنان شاغل در اروپا دارد و شاگردانش را به انتقال به لیگ‌های اروپایی تشویق می‌کند.

در روسیه هم تیم ملی باید با یک یا دو تیم اروپایی و احتمالا تیم‌هایی از قاره‌های آفریقا و آمریکا روبرو شود. اگر این تیم بخواهد مرحله حذفی جام جهانی را برای اولین بار تجربه کند، باید از این سه بازی سخت ۴ یا ۵ امتیاز بگیرد و بدون بازی تدارکاتی کافی نمی‌توان موفقیت شاگردان کی‌روش برابر این حریفان را تضمین‌شده دانست.

فدراسیون فوتبال یا بهتر بگوییم مدیران بالادستی با حفظ کی‌روش توانستند صعود به جام جهانی روسیه را تضمین کنند، ولی این فرمول آماده‌سازی به نظر می‌رسد فقط برای صعود کافی باشد و انتظار عبور از مرحله گروهی در روسیه کمی خوش‌بینانه است. کی‌روش نسل خوش‌آتیه‌ای را وارد تیم ملی کرده که می‌توانند تا چند سال دیگر در آسیا مدعی باشند، ولی برای رسیدن به مدارج بالاتر فوتبال ایران نیاز به برنامه توسعه‌ای دقیق و منظم دارد.